Malta to była kolonia brytyjska i kulturalne wpływy Wielkiej Brytanii są tam na pewno większe niż w innych krajach europejskich. W sumie aż dziw bierze, że pierwszy klub rugby powstał na wyspach dopiero w 1946 - Overseas RC, który rozgrywał swoje mecze przeciwko reprezentacjom brytyjskich sił zbrojnych (lotnictwa, armii i marynarki) stacjonujących na Malcie. Sam zresztą składał się w dużej mierze z przybyszy z Wielkiej Brytanii. W latach 70. rugby pojawiło się też w maltańskich koledżach. Jednak w 1979 brytyjscy żołnierze opuścili Maltę i rugby na pewien czas zniknęło. Kilka lat później, w 1983 powstał klub pod nazwą Phoenicians i od tego czasu nastąpił ponowny wzrost dyscypliny. Wskrzeszono Overseas, powstał klub na miejscowym uniwersytecie, wkrótce dołączyły kolejne drużyny (Kavallieri z dużą grupą waterpolistów, potem Stompers). Okazją dla maltańskich ekip były częste wizyty innych drużyn na wyspach, przeciwko którym niekiedy występowała nieoficjalna reprezentacja kraju.
W 2000 federacja została przyjęta do IRB, a reprezentacja zaczęła rozgrywać oficjalne spotkania. Pierwszym była w listopadzie tego roku porażka z Mołdawią na trzecim poziomie European Nations Cup (i jednocześnie w kwalifikacjach do Pucharu Świata 2003). Pierwsze zwycięstwo Maltańczycy odnieśli rok później - 8:0 nad Monako i w tym sezonie wygrali swoją grupę awansując do grupy 2. W trzech ostatnich sezonach Rugby Europe International Championships Maltańczycy kończyli rozgrywki na czele swojej grupy na poziomie Conference z szansą awansu na nasz poziom, czyli Trophy. W 2017 i 2018 przegrali jednak baraże (odpowiednio z Czechami i Litwą), a w 2019 zrezygnowali z gry w barażu z Ukrainą. W ostatnim, nieukończonym sezonie na pewno niespodzianką była ich porażka w domu z Cyprem.
Rozgrywki ligowe nie mają wielkich tradycji, a wobec skromnej liczby drużyn nie ma tu wielopoziomowych struktur. Poniekąd to zrozumiałe – kraj liczy około pół miliona ludności, a więc znacznie mniej niż na przykład Kraków. Na stronie federacji mamy wymienionych sześć klubów maltańskich, a w mistrzostwach kraju (toczących się pod szyldem Cisk League – sponsorem tytularnym jest browar Cisk) w ostatnim sezonie 2019/2020 wzięły udział cztery z nich, wszystkie z miejscowości otaczających stolicę kraju, La Valettę. Te cztery ekipy to: Overseas (w lidze od 1990, 9 mistrzostw), Kavallieri (od 1992, początkowo jako rezerwa Overseas, 9 mistrzostw), Stompers (od 1998, 8 mistrzostw) i Falcons (najmłodsza z drużyn, aktualny mistrz). Planowano dziewięć kolejek spotkań, a zatem każda drużyna grała trzykrotnie z wszystkimi rywalami, a wszystkie spotkania były rozgrywane w jednym miejscu – w kompleksie sportowym w Marsie.
Rozgrywki ligowe na Malcie zainaugurowano już w 1990 z udziałem trzech drużyn: Overseas, Phenicians i University. W pierwsze cztery edycje wygrali Overseas (ogółem w pierwszej dekadzie zwyciężali sześciokrotnie, ich pasmo przerwali Alligators i Kavallieri). W 2000 swój jedyny tytuł w swoim przedostatnim sezonie w lidze osiągnęli Phoenicians. Siódmy tytuł Overseas zdobyli w 2001. Od tego czasu mistrzostwami zaczęły regularnie dzielić się drużyny Kavallieri i Stompers. Jedynym przerywnikiem był powrót po kilkunastu latach na najwyższy stopień podium Overseas w 2014 i 2016. Kolejne trzy sezony, 2017-2019 padły łupem Stompers. W ostatnim sezonem mistrzem kraju została po raz pierwszy w swojej historii ekipa Falcons. Najwięcej drużyn, sześć, uczestniczyło w rozgrywkach w sezonie 2007/2008.
Od 2000 rozgrywano także puchar federacji (ostatnio pod szyldem Medirect Group Cup) – pierwszy zdobyli Overseas, w pierwszym dziesięcioleciu XXI w. dzieliły się nim Kavallieri i Stompers, a w kolejnej dekadzie – Stompers i Overseas. Ostatnim zdobywcą pucharu, z 2019, są Stompers. Był też i superpuchar - Ray Elliot Cup.
Rozgrywek w kobiecych piętnastkach póki co na wyspach nie ma.
Grzegorz Bednarczyk
Więcej informacji o rugby w kraju i na świecie przeczytasz na moim blogu „W szponach rugby” [kliknij]
Więcej informacji o rugby w kraju i na świecie przeczytasz na moim blogu „W szponach rugby” [kliknij]
