20-lecie pierwszych oficjalnych Mistrzostw Polski Kobiet w Rugby 7, czyli o początkach kobiecego rugby w Polsce słów kilka. Dziś krajowe kobiece rugby to nasza wizytówka. Reprezentacja walczy o awans na Igrzyska Olimpijskie. Rozgrywki o Mistrzostwo Polski to cykl 8 świetnie zorganizowanych turniejów, w których mamy aż 3 ligi. 20 lat temu było inaczej i o tym chciałbym odpowiedzieć.
2001 – Początki
Niesamowitym zbiegiem okoliczności jest fakt, że na przełomie wiosny i lata 2001 powstały niezależnie od siebie 3 drużyny rugby kobiet. Najbardziej znana jest historia drużyny Hool’s Girls Arka Gdynia, której pierwszą kapitan była Ewelina Jelińska (Radke), a trenerem Marek Rosa. To właśnie one, jako pierwsza krajowa ekipa zagrały w oficjalnych zawodach – otwartym turnieju rugby na plaży w Gdyni. Niemal równolegle, z inicjatywy Natalii Cajzer i pod okiem trenera Aleksieja Bekova w Sopocie zaczęły trenować Piranie Ogniwo Sopot, a niedługo później Tomasza Ertman namówił Adriannę Góras by zebrała koleżanki i założyła drużynę w Sochaczewie.
Wszystkie 3 ekipy spotkały się po raz pierwszy 30 września 2001 w Sochaczewie przy okazji męskiego turnieju Masif Cup, gdzie gospodynie wystawiły aż 2 ekipy i…były bardzo gościnne, gdyż w klasyfikacji końcowej zajęły miejsca za zwycięskimi Gdyniankami i Sopociankami.
Wyniki turnieju (źródło: Ziemia Sochaczewska 2001.10.03):
• Hool’s Girls – Tygrysice II 20:0
• Piranie – Tygrysice I 20:10
• Tygrysice I – Tygrysice II 25:5
• Hool’s Girls – Piranie 10:0
• Hool’s Girls – Tygrysice I 10:0
• Piranie – Tygrysice II 40:0
Kolejność: 1.Hool’s Girls Gdynia, 2.Piranie Sopot, 3.Tygrysice I Sochaczew, 4.Tygrysice II Sochaczew.
Turniej przeszedł do historii ze względu na szereg publikacji prasowych z nim związanych – napisali o nim m.in. Super Express i Życie Warszawy. Warto też zaznaczyć, że aż do 2003 roku zawodniczki grały wg uproszczonych reguł – bez młynów, autów, czy podwyższeń, a boisko było zwężone po 5 metrów z każdej strony.
2002 – Pierwsze (nieoficjalne) MPK7
Już rok później, 01 maja 2002, również w Sochaczewie, przy okazji Mistrzostw Polski Seniorów 7 zawodniczki zmierzyły się w turnieju, który zapowiadany był jako pierwsze MPK7, tak też był opisywany w prasie oraz na nagrodach.
Tym razem gospodynie wystawiły jeden zespół, a więc o zwycięstwie decydowały wyniki 2 spotkań, a dzięki remisowi w pojedynku Gdynianek z Sopociankami bilans spotkań z Sochaczewiankami, które nie zasmakowały smaku zwycięstwa w tym turnieju. Ten był korzystniejszy dla Piranii i tak też odniosły one największy sukces w historii swoich występów.
Finalnie jednak ze względów proceduralnych (chodziło ponoć o oficjalne zgłoszenie imprezy do Ministerstwa) na oficjalne Mistrzostwa i medale przyszło naszym rugbowym pionierkom poczekać jeszcze rok.
Wyniki (źródło: Ziemia Sochaczewska 2002.05.02)
• Tygrysice – Piranie 5:20 (0:15)
• Tygrysice – Hool’s Girls 5:15 (0:10)
• Piranie – Hool’s Girls 5:5 (5:5).
Kolejność: 1.Piranie Sopot, 2.Hool’s Girls Gdynia, 3.Tygrysice Sochaczew.
Składy wg zajętego miejsca:
1. Sopot: Natalia Cajzer (kapitan), Uwemhe Ugonoh, Anna Dzitkowska, Barbara Piekarska, Anna Putynkowska, Barbara Putynkowska, Monika Dziuba, Ewelina Cymbaluk, Anna Cymbaluk, Katarzyna Plich. Trenerzy: Filip Cackowski i Tomasz Jarowicz.
2. Gdynia: Ewelina Jeleńska (kapitan), Miranda Ogrodowicz, Magdalena Pawłowska, Agnieszka Walczyk, Agnieszka Perek, Monika Baniewicz, Barbara Szum, Sylwia Domasz. Trener: Jarosław Bator.
3. Sochaczew: Monika Cuber (kapitan), Marta Dybiec, Maria Kowalska, Paulina Woźnica, Karina Piotrowska, Katarzyna Rybak, Marta Górecka, Olga Włoszek, Malwina Sztochaj, Elżbieta Brzustowska, Adrianna Góras, Olga Miazek, Agnieszka Kujawa, Ilona Florczak. Opiekun: Tomasz Ertman.
2003 – Pierwsze (oficjalne) MPK7 i Turniej o Puchar Pomorza
Wątpliwości regulaminowych nie było już 31 maja 2003, czyli dokładnie 20 lat temu, gdy nasze bohaterki spotkały się po raz trzeci, tym razem w Sopocie przy okazji międzynarodowego turnieju siódemek męskich – Hodura Cup. W kwestii przepisów nastąpiła zmiana – oprócz przyłożeń ekipy mogły również zdobywać punkty z podwyższeń.
Tym razem bezkonkurencyjne były już zawodniczki z Gdyni, które pewnie i bez straty punktów wygrały obydwa spotkania przechodząc do historii jako pierwsze oficjalne Mistrzynie Polski w Rugby 7. O srebrnym medalu Piranii (podobnie jak rok wcześniej o ich złocie) decydował lepszy bilans małych punktów. Jak widać, w tamtych czasach można było zdobyć srebrny medal nie wygrywając ani jednego spotkania.
Wyniki (źródło: Ziemia Sochaczewska 2003.06.03)
• Tygrysice – Piranie 5:5 (5:0)
• Tygrysice – Hool’s Girls 0:24 (0:7)
• Hool’s Girls – Piranie 10:0 (5:0)
Kolejność: 1.Hool’s Girls Gdynia, 2.Piranie Sopot, 3.Tygrysice Sochaczew.
Składy wg zajętego miejsca:
1. Gdynia: Ewelina Jeleńska (kapitan), Magdalena Pawłowska, Agnieszka Walczyk, Agnieszka Perek, Monika Baniewicz, Barbara Szum, Martyna Breda, Patrycja Konopka, Olga Łotocka, Beata Atemborska, Joanna Koszałka, Anna Milczarek, Małgorzata Kostrzembska. Trener: Jarosław Bator.
2. Sopot: Natalia Cajzer (kapitan), UwemheUgonoh, Barbara Piekarska, Anna i Barbara Putynkowskie, Katarzyna Plich, Ewa Zambrzycka, Jolanta Jóźwiak, Anna Olejniczak, Miriam Hirsch. Trenerzy: Filip Cackowski i Tomasz Jarowicz.
3. Sochaczew: Monika Cuber (kapitan), Marta Dybiec, Maria Kowalska, Karina Piotrowska, Katarzyna Rybak, Marta Górecka, Elżbieta Brzustowska, Anna Staniaszek, Natalia Ciszewska, Marta Ostrowska. Opiekun: Tomasz Ertman.
20 września, ponownie w Sopocie, odbył się jeszcze jeden warty omówienia turniej, czyli I Międzynarodowy Puchar Rugby 7 Kobiet o Puchar Pomorza. Był wyjątkowy z 3 powodów:
• była to pierwsza impreza rangi międzynarodowej (uczestniczyła reprezentacja Litwy)
• na krajowej scenie pojawił się kolejny zespół – prowadzona przez Dariusza Żmudę-Trzebiatowskiego i dowodzona przez Marlenę Mroczyńską ekipa Tura Chojnice
• po raz pierwszy palma pierwszeństwa w turniejowych zmaganiach Tygrysic, Piranii i Hool’s Girls przypadła prowadzonej przez trenera Arkadiusza Rejmana ekipie z Sochaczewa!
Ostateczna kolejność: 1.Litwa, 2.Tygrysice Sochaczew, 3.Hool’s Girls Gdynia, 4.Piranie Sopot, 5.Tur Chojnice..
2023 – Wspomnienia
Każda z wymienionych ekip z 2003 roku przestała istnieć. Już w 2004 rozpadła się ekipa z Piranii, Hool’s Girls przetrwały do 2013 (choć sekcja Arki Gdynia odrodziła się w 2021), a Tygrysice zobaczyliśmy po raz ostatni w 2019 roku.
W kwietniu 2023 roku, przy okazji turnieju MPK w Gdańsku pojawiła się okazja by przypomnieć aktualnym zawodniczkom i kibicom tamte czasy, spotkać się w gronie zawodniczek i uhonorować kilka najbardziej zasłużonych z nich, a wszystko to dzięki gościnności organizatorek turnieju Marleny Mroczyńskiej i ekipy Biało-Zielonych Ladies Gdańsk oraz wsparciu Polskiego Związku Rugby, a zwłaszcza Bartosza Rysia i Piotra Popławskiego.
Decyzją Polskiego Związku Rugby odznaki PZR otrzymały:
• Natalia Cajzer - założycielka i pierwsza kapitan Piranii Ogniwo Sopot. Odznaka brązowa.
• Ewelina Radke (Jeleńska) - współzałożycielka i pierwsza kapitan Hool’s Girls Arka Gdynia. Odznaka brązowa.
• Marta Zarzyńska (Dybiec) - wieloletnia kapitan Tygrysic Orkan Sochaczew i reprezentantka Polski. Odznaka srebrna.
• Monika Macoń (Baniewicz) - przez 20 lat związana ze środowiskiem kobiecego rugby w Polsce, była zawodniczka Hool’s Girls Arka Gdynia, reprezentantka Polski i pierwsza polska sędzia międzynarodowa. Odznaka brązowa.
Uroczystość była okazją do spotkania byłych i aktualnych zawodniczek z Gdyni, a olbrzymią niespodziankę weterankom z Sopotu sprawiła obecność ich młodszych koleżanek, które zamierzają reaktywować sekcję i wystartować w przyszłorocznych rozgrywkach młodzieżowych.
Jeśli temat Państwa zainteresował to zapraszam do zapoznania się z wywiadami, które pojawiły się przy okazji tej rocznicy, lub na które natrafiłem w ramach przygotowania m.in. tego artykułu:
1) Wywiad z Adrianną Góras (Sochaczew) https://www.youtube.com/watch?v=9wtzY15TCkg
2) Wywiad z Agnieszką Walczyk i Jarosławem Batorem (Gdynia) https://www.youtube.com/watch?v=4JVkAqVtFf0&t=13s
No i na koniec chciałbym podziękować osobom, które pomogły mi odnaleźć powyższe informacje, zebrać je i opisać – Agnieszce Walczyk, Marcie Zarzyńskiej (Dybiec), Annie Romanowskiej (Putynkowskiej) Tomaszowi Ertmanowi, Jarosławowi Batorowi oraz Filipowi Cackowskiemu.
Tomasz Jarowicz
