Rozgrywki na najwyższym poziomie w Polsce noszące obecnie nazwę Ekstraligi, a w przeszłości zwanymi I ligą, Serią A czy Grupą A rozpoczęły się w 1929 roku, w cyklu artykułów zapoznajemy się z ich historią po II wojnie światowej.
Żeby zrealizować zalecenie zmniejszenia drużyn w I lidze, z dziesięciu do ośmiu, wymyślono najbardziej skomplikowany z systemów ligowych w historii. W I fazie wszystkie drużyny, które zgłosiły się do rozgrywek w sezonie 1989 zostały potraktowane jako I liga i rozstawione w czterech grupach po cztery zespoły. Podajemy skład grup z kolejnością końcowa po I fazie. Grupa I: Śląsk Ruda Śląska, Orkan Sochaczew, Budowlani Olsztyn, AZS Katowice; Grupa II: Ogniwo Sopot, Czarni Bytom, Posnania Poznań, Polonia Poznań (wycofała się); Grupa III: Lechia Gdańsk, Budowlani Łódź, Skra Warszawa, Bobrek Bytom; Grupa IV: Budowlani Lublin (zdjęcie 01), AZS AWF Warszawa, VIS Siedlce, Legnionovia Legionowo (wycofała się). Po rozegraniu dwóch rund I fazy, drużyny, które zajęły pierwsze i drugie miejsca w swoich grupach utworzyły Grupy A i B, w każdej byli dwaj zwycięzcy grup i dwie drużyny z drugich miejsc. Pozostałe drużyny utworzyły II ligę. W II fazie I ligi drużyny z Grupy A i B rozegrały dwie rundy. Kolejność końcowa sezonu została ustalona w III fazie gdy zespoły z odpowiadających sobie miejsc w Grupie A i B rozegrały dwumecze. W spotkaniach o pierwsze miejsce Ogniwo dwukrotnie pokonało Śląsk 30:6 i 80:3 zostając mistrzem sezonu 1989. W barażu pomiędzy zwycięzcą II ligi, a ostatnią drużyną I ligi, Skra Warszawa uległa Budowlanym Lublin 6:24, ale ostatecznie weszła do wyższej ligi zastępując rozwiązany zespół Śląska. Sezon 1990 minął spokojnie, tytuł mistrzowski obroniło Ogniwo Sopot (zdjęcie 02), spadli Czarni Bytom, awansował VIS Siedlce. Po wygranym w karnych barażu z Posnanią Poznań w I lidze utrzymał się Orkan. W sezonie 1991 zwyciężyło po raz trzeci z kolei sopockie Ogniwo, Orkan wycofał się z rozgrywek więc nie było spadkowicza, MOSiR Siedlce (poprzednio VIS) wygrał 17:9 baraż z Czarnymi Bytom i pozostał w I lidze, natomiast z II ligi awansowała Posnania. Sezon 1992 przyniósł kolejną zmianę systemu rozgrywek, w rundzie wstępnej osiem rozstawionych zespołów miało rozegrać cztery dwumecze, zwycięzcy mieli grać czterorundowo o mistrzostwo, przegrani o utrzymanie. Ostatecznie odbyły się trzy dwumecze, z rozgrywek wycofała się Skra Warszawa. Po czterech rundach mistrzem ponownie zostało Ogniwo, ze względu na kolejną zmianę systemu rozgrywek I ligę opuścił MOSiR, a szósta w tabeli Posnania wygrała 42:6 baraż z Orkanem utrzymując się na najwyższym poziomie, który miał na początku sezonu 1993 liczyć sześć zespołów.
W sezonach 1993-1997 obowiązywał system w którym w pierwszej fazie w Serii A czyli I ligi grało sześć zespołów mecze i rewanże. W drugiej fazie cztery pierwsze zespoły z Serii A grały mecz i rewanż o Mistrzostwo Polski z zaliczeniem wyników pierwszej fazy. Drużyny z miejsca piątego i szóstego wraz z dwoma najlepszymi drużynami Serii B czyli II ligi grały w drugiej fazie mecz i rewanż o Puchar Ligi i awans dwóch pierwszych zespołów do Serii A w przyszłym sezonie. W sezonie 1993 po raz piąty z rzędu zwyciężyło Ogniwo Sopot, natomiast w sezonie 1994 Lechia Gdańsk (zdjęcie 03). Przed sezonem 1995 z rozgrywek Serii A do Serii B wycofała się Posnania, pierwszą rundę zakończyło więc tylko pięć drużyn, po drugiej mistrzostwo zdobyła Lechia Gdańsk. W sezonie 1996 po raz trzeci z kolei tytuł mistrzowski zdobyła Lechia, natomiast w sezonie 1997 mistrzem zostało Ogniwo.
W roku 1998 zdecydowano się na kolejną zmianę systemu rozgrywek, tym razem z wiosna-jesień na jesień-wiosna. Wiosną 1998 roku rozegrano krótki sezon Serii A z udziałem sześciu drużyn, a mistrzem została Lechia Gdańsk. Ze względu na planowane rozszerzenie Serii A spadków nie była, natomiast z Serii B awansowały Arka Gdynia i Orkan Sochaczew. W sezonie 1998/1999 zwyciężyło Ogniwo Sopot, z Serii A spadł Orkan, a awans wywalczyła Posnania. Następny sezon przyniósł decyzję o powiększeniu Serii A do dziesięciu drużyn, z najwyższego poziomu nikt nie spadał, a z Serii B miały awansować dwa zespoły. Po mistrzostwo sezonu 1999/2000 sięgnęła Lechia Gdańsk, a z Serii B awansowały Orkan i Juvenia. Sezon 2000/2001 ukończyło dziewięć drużyn, w trakcie pierwszej rundy z rozgrywek wycofał się AZS AWF Warszawa, mistrzostwo ponownie zdobyła Lechia Gdańsk. W przywróconym barażu zajmująca dziewiąte miejsce Juvenia wygrała 17:15 z Folc AZS Warszawa i utrzymała się w Serii A, z Serii B awansowali Budowlani Olsztyn. Sezon 2001/2002 zakończył się trzecim z kolei mistrzostwem Lechii Gdańsk, Serię A opuścili Budowlani Olsztyn, AZS AWFiS Gdańsk utrzymał się na najwyższym poziomie po zwycięstwie 26:14 w barażu z CSP Legionowo, a z Serii B awansował Folc AZS Warszawa. CDN
Wszystkich, którzy mają zdjęcia, pamiątki, dokumenty z lat 1955-1965 prosimy o kontakt z Jackiem Wierzbickim na adres rugbus@op.pl lub tel. 604-353-162, poszukujemy też wyników ligi regionalnej z lat 1956-1957, spotkań towarzyskich międzynarodowych i krajowych oraz wspomnień uczestników.
