Rozgrywki na najwyższym poziomie w Polsce noszące obecnie nazwę Ekstraligi, a w przeszłości zwanymi I ligą, Serią A czy Grupą A rozpoczęły się w 1929 roku o czym pisaliśmy w poprzednim artykule [kliknij], teraz prześledźmy jaka była ich historia po II wojnie światowej. W tym i kolejnych tekstach zajmiemy się tylko najwyższym poziomem rozgrywek Rugby XV, drugi i trzeci poziom to temat na książkę.
Rugby zostało w Polsce reaktywowane w 1955 roku, a już rok później rozegrano pierwsze nieoficjalne Mistrzostwa Polski nazwane Pucharem Sportowca, organizatorem była Komisja Organizacyjno-Propagandowa Sekcji Rugby GKKF i redakcja tygodnika "Sportowiec". Udział w pięciu Ligach Okręgowych wzięło 23 drużyny z 22 klubów (AZS Warszawa wystawił dwie drużyny), następnie rozegrano ogólnopolskie ćwierćfinały i półfinały. W meczu finałowym rozegranym 02 grudnia 1956 w Warszawie stołeczny AZS AWF pokonał Czarnych Szczecin 14:9 (zdjęcie 01)
Puchar Sportowca (zdjęcie 02) był połączony z Ligą Okręgową rozgrywaną w pięciu grupach, jako eliminacje do I ligi w sezonie 1957, awansowało do niej 8 drużyn (AZS Warszawa, Górnik Bytom, Górnik Kochłowice, AZS Gdańsk, Grochów Warszawa, Czarni Szczecin, Start Łódź i Górnik Katowice), a pozostałe 13 drużyn (w tym 4 drugie drużyny klubów I ligi) miały grać w trzech grupach Ligi Okręgowej. Pierwszy tytuł przypadł drużynie AZS AWF Warszawa, a rozgrywki toczyły się z problemami, 18 spotkań zostało zweryfikowanych jako walkowery, w tym jeden obustronny, w trakcie sezonu przestał też istnieć Górnik Katowice. Na początku sezonu organizatorem było Prezydium Sekcji Rugby GKKF, a po powstaniu 09 września 1957 jego rolę przejął Polski Związek Rugby.
Po sezonie 1957 z 21 drużyn z 17 klubów zostało 10, było to pierwsze uderzenie kryzysu rugby w naszym kraju gdy kluby działające w Zrzeszenia Sportowych były zależne od władz tej czy innej federacji. Do sezonu 1958 I ligi przystąpiły więc wszystkie działające drużyny w liczbie 10, część zmieniła barwy klubowe i tak zawodnicy Grochowa Warszawa przeszli do Lotnika, Czarnych Szczecin do AZS, Górnika Bytom do Czarnych, a Startu Łódź do Włókniarza. Pozostałe drużyny to Posnania Poznań, Lechia Gdańsk, AZS Lublin oraz z poprzedniego sezonu AZS Warszawa, AZS Gdańsk i Górnik Kochłowice. W marę stabilnie rozegrano trzy kolejne sezony, w roku 1958 grano systemem każdy z każdym (wygrał AZS Warszawa), a w latach 1959 i 1960 początkowo w grupach Północnej i Południowej, a następnie odbyły się finały o miejsca 1-4, 5-8 i 9-10, zwyciężyły kolejno Czarni Bytom i Lechia Gdańsk. Jedyną zmianą było przejście szczecińskiego zespołu z AZS do klubu Pionier.
Sezon 1961 to był początek drugiego kryzysu rugby, rozpoczęło go dziewięć drużyn, nie wystartował AZS Gdańsk, a po pierwszej rundzie wycofał się Pionier Szczecin, a mistrzem została Lechia Gdańsk. W sezonie 1962 rozgrywki rozpoczęło sześć klubów AZS Warszawa, Lechia Gdańsk, Posnania Poznań, Czarni Bytom, AZS Lublin i Włókniarz Łódź. Do jesiennej rundy nie przystąpiły Czarni Bytom i Włókniarz Łódź, pozostałe cztery drużyny zagrały więc dwurundowo każdy z każdym bez zaliczania rundy wiosennej, a mistrzostwo zdobył AZS Warszawa. Sezon 1963 to najczarniejsza z kart naszego rugby, o mistrzostwo grały tylko cztery zespoły AZS Warszawa, Lechia Gdańsk, Posnania Poznań i Czarni Bytom, wygrał stołeczny AZS. W sezonie 1964 jako piąty zespół dołączyła Skra Warszawa, ligę rozegrano systemem turniejowym, odbyły się trzy w Poznaniu, Gdański i Warszawie, a tytuł zdobyła debiutująca Skra. Sezon 1965 rozpoczęło siedem drużyn w tym dwie nowe z Poznania AZS WSWF i Polonia, Posnania wycofała się po pierwszej rundzie, a tytuł obroniła Skra Warszawa. Kolejny sezon rozegrało sześć zespołów, zabrakło AZS WSWF, drużyna AZS przeszła do Orła Warszawa, a Skra po raz trzeci zdobyła mistrzostwo. W sezonie 1967 do stawki dołączyło Ogniwo Sopot, w tym i kolejnym sezonie grało więc po siedem drużyn, a mistrzostwo zdobywała Skra. Przed sezonem 1969 drużyna Ogniwa przeszła do Spójni Gdańsk, a w lidze pojawił się nowy klub - Budowlani Łódź. Tak po latach powróciliśmy do początkowego stanu posiadania, w I lidze ponownie grało osiem drużyn, mistrzem po raz szósty z rzędu została Skra Warszawa (zdjęcie 03) ustalając nie pobity dotychczas rekord w Rugby XV. Warszawski AZS powrócił do gry w sezonie 1970, o mistrzostwo grało już dziewięć drużyn, a tytuł zdobyła Lechia Gdańsk. CDN
Wszystkich, którzy mają zdjęcia, pamiątki, dokumenty z lat 1955-1965 prosimy o kontakt z Jackiem Wierzbickim na adres rugbus@op.pl lub tel. 604-353-162, poszukujemy też wyników ligi regionalnej z lat 1956-1957, spotkań towarzyskich międzynarodowych i krajowych oraz wspomnień uczestników.
Wszystkich, którzy mają zdjęcia, pamiątki, dokumenty z lat 1955-1965 prosimy o kontakt z Jackiem Wierzbickim na adres rugbus@op.pl lub tel. 604-353-162, poszukujemy też wyników ligi regionalnej z lat 1956-1957, spotkań towarzyskich międzynarodowych i krajowych oraz wspomnień uczestników.
