W listopadzie br. Juvenia Kraków zorganizowała huczne obchody 50-lecia rugby w tym klubie [kliknij]. Z tej okazji spytałem Kajetana Cyganika, autora relacji z imprezy, dlaczego nie liczą daty założenia drużyny od 1956 roku. - Wiemy, że była w 1956-57 i nawet Juvenia była jednym z trzech klubów, które zakładały PZR, ale jak wiesz trwała ona niecałe dwa lata i niestety upadła. Od 1973 działa praktycznie nieprzerwanie, bo nawet kiedy przeniosła się na Koronę, a potem czekała na powrót do Juvenii, to chłopaki spotykali się na miejskich boiskach, żeby rzucać piłką. W 1973 ta sekcja została stworzona zupełnie od podstaw, więc trudno powiedzieć, że rugby w Krakowie jest od 1956 roku, skoro było prawie 20 lat przerwy zanim pojawiło się na dobre… - napisał w odpowiedzi.
W sumie racja, bo jeżeli Juvenia miała liczyć swój początek od 1956 roku, to AZS AWF Warszawa powinna liczyć go od 1929 roku (drużyna Centralnego Instytutu Wychowania Fizycznego, który przekształcił się w AWF), Pogoń Siedlce od 1962 roku (sekcja juniorów MZKS Pogoń), Legia Warszawa od 1925 roku (wojskowa drużyna Lechja), a z nowszych Politechnika Gdańska od 1956 roku (AZS Politechnika). Warto jednak o tych dwóch „zaginionych latach” Juvenii napisać, a że łatwiej opublikować to co już istnieje - poniżej przedruk fragmentu rozdziału o rugby z publikacji „Juvenia Kraków w latach 1906-1989” Grzegorza Bednarczyka, twórcy bloga „W Szponach Rugby”, wydanej w 2021 roku z okazji 115 rocznicy założenia krakowskiego klubu.
W Krakowie za datę narodzin rugby można uznać 7 lutego 1956 - to wtedy odbyło się zebranie organizacyjne sekcji rugby Wojewódzkiego Komitetu Kultury Fizycznej w budynku przy ul. Basztowej 4. Na spotkanie swoich przedstawicieli wysłały zrzeszenia sportowe działające w Krakowie. Można przypuszczać, że to prawdopodobnie na nim podjęto decyzję, że w Krakowie sekcję rugby zorganizuje zrzeszenie Start. Juvenia odegrała zresztą znaczącą rolę w organizacji rugby w kraju: jako jeden z nielicznych klubów posiadających osobowość prawną we wrześniu 1957 roku była jednym z trzech klubów-założycieli Polskiego Związku Rugby (obok Górnika Katowice i Polonii Gdańsk).
O istnieniu sekcji rugby w Starcie-Juvenii prasa informowała już w kwietniu 1956. Pierwszym trenerem był Jan Roszkowski. Kandydatów do sekcji przyjmowano w siedzibie klubu znajdującej się w obiekcie Izby Rzemieślniczej przy ul. św. Anny 9. Warunkami przyjęcia był wiek co najmniej 18 lat, wzrost co najmniej 178 cm i waga co najmniej 75 kg. W ogłoszeniach z jesieni wymagania były już obniżone – przyjmowano kandydatów powyżej 14 lat. Sekretariat koła znajdował się na Retoryka 5, a na początku 1957 przeniósł się na Sławkowską 13/15 do świetlicy międzycechowej. Zawodnikiem Juvenii w tym okresie przez krótki czas był młody podówczas Jerzy Bińczycki, później bardzo znany aktor.
Juvenia już w 1956 przystąpiła do zorganizowanych w całym kraju zawodów okręgowych, które miały zdecydować o rozstawieniu w zaplanowanych na kolejny rok rozgrywkach ligowych o mistrzostwo Polski. Rywalizowała w jednej z pięciu grup, stalinogrodzkiej (czyli katowickiej). Pierwszy mecz rugby w Krakowie odbył się bez udziału Juvenii: 26 sierpnia 1956, o godzinie 11 na stadionie Cracovii zmierzyły się ekipy dwóch zespołów z Górnego Śląska: Polonia Bytom pokonała Górnika Stalinogród 41:0. Juvenia pierwsze swoje spotkanie rozegrała tydzień później, 2 września, także o godzinie 11.00, ale już na swoim boisku (świeżo wyremontowanym). Przegrała z kretesem z Polonią Bytom 5:98 (w jednej z gazet podano wynik 5:95), już do przerwy przegrywając 0:48. Lepiej było tydzień później, gdy także na własnym boisku podejmowała Górnik Stalinogród i przegrała tylko 5:21. Poziom był podobno niezbyt wysoki, ale zainteresowanie publiczności duże. Z późniejszych spotkań tego sezonu brak wyników poza wyjazdowym meczem w Bytomiu przegranym 0:81. Juvenia zajęła czwarte, ostatnie miejsce w swojej grupie i do I ligi nie awansowała.
W tej sytuacji w kolejnym roku podjęła występy na froncie drugoligowym, w lidze okręgu katowickiego. W rozgrywkach miało uczestniczyć siedem drużyn, ostatecznie brały udział zaś tylko cztery, przy czym wyników spotkań nie znamy poza domowym remisem Juvenii z września z Górnikiem II Kochłowice 6:6 (obecnie znamy już wyniki wszystkich spotkań Juvenii z sezonu 1957 - przyp. Jacek Wierzbicki). Niemniej Juvenia wygrała swój okręg, zdobywając awans do I ligi. Na koniec roku, 13 października, Juvenia rozegrała na stadionie Wawelu towarzyski mecz z pierwszoligową drużyną Górnika Dymitrow (ta miesiąc później wywalczyła tytuł wicemistrzów Polski). Po dość wyrównanej pierwszej połowie (6:0 dla Górnika), w drugiej gra toczyła się już niemal wyłącznie na połowie Juvenii i pierwszoligowcy wygrali ostatecznie 42:0.
Awans do I ligi okazał się gwoździem do trumny sekcji. Gra na tym poziomie wiązała się z wyższymi kosztami jej funkcjonowania, a pokrycia ich nie podjął się ani klub, ani jego patron - Izba Rzemieślnicza. W 1958 sekcja rugby w Juvenii nie podjęła już działalności, została zlikwidowana, a na awans na najwyższy poziom rozgrywek ligowych trzeba było czekać ponad czterdzieści lat. Rugby na krakowskich boiskach w tym roku pojawiło się jednak aż trzykrotnie, choć bez udziału krakusów: 14 maja na stadionie Korony zmierzyły się towarzysko czołowa polska drużyna Czarni Bytom i mistrz Rumunii Grivița Roșie Bukareszt (8:18, 2 tysiące widzów na trybunach), 8 lipca na stadionie Wisły towarzyskie spotkanie rugby reprezentacji AZS oraz drużyny uniwersytetu paryskiego PUC uświetniło otwarcie międzynarodowych akademickich mistrzostw Polski (zakończone zwycięstwem Francuzów 23:0), a 26 października na stadionie Hutnika swoje drugie oficjalne spotkanie w historii rozegrała reprezentacja Polski, która przegrała 3:11 z RFN (wydarzenie połączone było z wyścigiem kolarskim i przyciągnęło ponad tysiąc widzów).
Źródło: Grzegorz Bednarczyk, Juvenia Kraków w latach 1906-1989, Kraków 2021
