Rocznica odzyskania przez Polskę Niepodległości skłoniła mnie do przyjrzenia się ludziom rugby, którzy brali udział w walkach w czasie I wojny światowej i wojny polsko-rosyjskiej. Wprawdzie w czasie walk o niepodległość w rugby w Polsce jeszcze nie grano, ale uczestnicy tych wojen byli następnie zawodnikami, trenerami czy działaczami rugby w latach 1921-1931.
Zdecydowana większość to oficerowie Wojska Polskiego, jest też kilku wojskowych lekarzy. Z ich bogatych biogramów wybrałem dwa wątki, co dokonali w rugby i w jakich wojnach brali udział. Brak czterech dat śmierci jest spowodowany faktem, że część żołnierzy walczących w wojnie obronnej, a następnie w Polskich Siłach Zbrojnych nie zdecydowała się po wojnie na powrót do komunistycznej Polski, dla części z nich udało się te daty ustalić dla innych nie.
ALBRYCHT Wojciech (1892-1967). Założyciel i trener Gimnazjum Kopernika Bydgoszcz (1926-1927). Zawodnik Szkoła Oficerska Bydgoszcz (1925-1926). Pierwszy trener Maurice Baquet. Major WP, w 1917 zaciągnął się do armii generała Józefa Hallera, uczestnik I wojny światowej (1917-1918), wojny polsko-rosyjskiej (1919-1920).
BARANOWICZ Eugeniusz (1881-1943). Założyciel drużyny w Dywizjonie Artylerii Zenitowej (1923), przemianowanej w 1924 roku na Pierwszy Pułk Artylerii Przeciwlotniczej. Członek Komisji Organizacyjnej Polskiego Związku Rugby (1925-1926), Polskiego Związku Rugby (1926-1928). Podpułkownik WP, uczestnik I wojny światowej (1914-1918, armia austriacka od 1904), wojny polsko-rosyjskiej (1919-1920).
BILEWSKI-BARAN Jan (1895-1981). Współzałożyciel (razem z Władysławem Osmólskim i Władysławem Dobrowolskim), trener i zawodnik Pentathlon Poznań (1926-1929). Pierwszy trener Maurice Baquet. Sędzia rugby (1926-1928). Major WP, żołnierz I Brygady Legionów (1914-1918), uczestnik wojny polsko-rosyjskiej (1919-1920).
DOBROWOLSKI Władysław (1896-1969). Współzałożyciel (razem z Janem Bilewskim-Baranem i Władysławem Osmólskim) i zawodnik Pentathlon Poznań (1926-1929). Współzałożyciel i trener Szkoła Oficerska Bydgoszcz (1925-1926) i Harcerski Klub Sportowy Bydgoszcz (1926). Pierwszy trener Maurice Baquet. Major WP, żołnierz I Brygady Legionów (1914-1918), uczestnik I wojny światowej (1914-1918), wojny polsko-rosyjskiej (1919-1920).
HILDEBRANDT Józef (1898-1980). Zawodnik Dywizjon Artylerii Zenitowej/Pierwszy Pułk Artylerii Przeciwlotniczej Warszawa (1923-1926), reprezentacja Warszawy (1924-1925). Pierwsi trenerzy Maurice Baquet i Charles Roucaud. Pułkownik artylerii służby stałej WP, wcielony do armii niemieckiej (1916), uczestnik powstania wielkopolskiego (1918), wojny polsko-rosyjskiej (1919-1920).
HINTERHOFF Eugeniusz (1895-1972). Zawodnik Dywizjon Artylerii Zenitowej/ Pierwszy Pułk Artylerii Przeciwlotniczej Warszawa (1923-1926), Orzeł Biały Warszawa (1925-1928). Pierwsi trenerzy Maurice Baquet i Charles Roucaud. Wiceprezes Orła Białego (1924-1928). Dowborczyk, uczestnik wojny polsko-rosyjskiej (1919-1920).
KONOPACKI Tadeusz (1895-1990). Zawodnik Pentathlon Poznań (1926-1928), Szkoła Podchorążych Rezerwy Piechoty Śrem (1927-1928). Pierwszy trener Maurice Baquet. Założyciel (z Edwardem Banaszakiem) i trener Szkoła Podchorążych Rezerwy Piechoty Śrem (1927-1928). Porucznik WP, uczestnik I wojny światowej (1914-1918) i wojny polsko-rosyjskiej (1919-1920).
KURLETO Marian (1893-1940). Zawodnik Szkoła Podchorążych Warszawa (1924-1926). Pierwszy trener Maurice Baquet. Członek Komisji Organizacyjnej Polskiego Związku Rugby (1925-1926), Polskiego Związku Rugby (1926-1928). Sędzia rugby. Skarbnik Orła Białego Warszawa (1924-1928). Kapitan WP, uczestnik I wojny światowej (1914-1918, armia austriacka, 36 Pułk Strzelców).
LASKOWSKI Kazimierz (1899-1961). Zawodnik Szkoła Podchorążych Warszawa (1924-1926), Pentathlon Poznań (1926-1928), AZS Warszawa (1929-1930). Pierwszy trener Maurice Baquet. Trener (razem z Marianem Zimnalem) Szkoła Podchorążych Warszawa (1926), Lechja Warszawa (1926). Major WP, uczestnik wojny polsko-rosyjskiej (1919-1920).
MALINOWSKI Zygmunt (1898-????). Zawodnik Orzeł Biały Warszawa (1921-1923, uczestnik pierwszego oficjalnego meczu polskiej drużyny rozegranego we Lwowie), Dywizjon Artylerii Zenitowej/Pierwszy Pułk Artylerii Przeciwlotniczej Warszawa, kapitan drużyny (1923-1924), reprezentacja Polski (1924, 2 mecze), reprezentacja Warszawy (1924), Pogoń Wilno (1925-1926). Pierwszy trener Louis Amblard. Współzałożyciel (ze Stanisławem Pasławskim) Pogoń Wilno (1925), trener zespołu (1925-1926). Trener Ósmy Pułk Artylerii Polowej Płock (1924). Kapitan WP, uczestnik I wojny światowej (1917-1918), wojny polsko-rosyjskiej (1919-1920).
MATUSZEWSKI Marcin (1897-1950). Współzałożyciel drużyn Szkoły Oficerskiej Bydgoszcz (1925, razem z Władysławem Dobrowolskim i Ludwikiem Połomskim) i Harcerskiego Klubu Sportowego Bydgoszcz (1926, razem z Władysławem Dobrowolskim). Zawodnik Szkoła Oficerska Bydgoszcz (1925-1925). Prezes klubu sportowego Szkoły Oficerskiej dla Podoficerów Bydgoszcz i Harcerskiego Klubu Sportowego Bydgoszcz. Major WP, uczestnik I wojny światowej (armia pruska 1916-1918), podchorąży Wielkopolskiej Szkoły Podchorążych Piechoty w Poznaniu (1919-1920).
MIERZEJEWSKI Czesław (1896-????). Współzałożyciel i trener (razem z Czesławem Grzechowiakiem) AZS Poznań (1928-1929). Zawodnik Pentathlon Poznań (1926-1928), AZS Poznań (1928-1929), Centralny Instytut Wychowania Fizycznego Warszawa (1929-1930), AZS Warszawa (1930). Pierwszy trener Maurice Baquet. Major WP, Drużyny Strzeleckie POW (1913-1914), Armia Rosyjska (1914-1915), Legiony Polskie (1915-1918), uczestnik I wojny światowej (1914-1918), wojny polsko-rosyjskiej (1919-1920).
MŁODZIANOWSKI - DĄBROWA Kazimierz (1880-1928). Współzałożyciel (razem z Maurice Baquetem) drużyn Szkoły Podchorążych i Oficerskiej Szkoły Piechoty w Warszawie (1924). Generał brygady WP, uczestnik I wojny światowej (1914-1918, 1 i 5 Pułk Piechoty Legionów), organizator Policji Państwowej (1919), komendant Szkoły Podchorążych i Oficerskiej Szkoły Piechoty w Warszawie (1919-1924).
OLĘDZKI Władysław (1892-1944). Współzałożyciel drużyn HKS Varsovia Warszawa (1924, razem z Kazimierzem Pędzichem) i Ursynowskie Seminarium Nauczycielskie Ursynów (1924, razem z Janem Lechowskim). Żołnierz 5 Pułku Piechoty Legionów, uczestnik wojny polsko-rosyjskiej (1919-1920).
OSMÓLSKI Władysław (1883-1935). Założyciel (razem z Maurice Baquetem) drużyny Wojskowej Szkoły Sanitarnej/Oficerskiej Szkoły Sanitarnej w Warszawie (1924), Wojskowego Klubu Sportowego Lechia Warszawa (1925), (razem z Janem Bilewskim-Baranem i Władysławem Dobrowolskim) klubu Pentathlon Poznań (1926), drużyn Centralnego Instytutu Wychowania Fizycznego Warszawa (1929) i Szkoły Podchorążych Sanitarnych Warszawa (1931). Uczestnik I wojny światowej, armia rosyjska (1914-1915), zdezerterowały by wstąpić do POW (1915), komisarz Straży Obywatelskiej (1915-1916), naczelny lekarz Okręgu Warszawskiego (1916-1918), 36 pułk piechoty Legii Akademickiej (1918-1920, uczestnik wojny polsko-rosyjskiej 1919-1920).
PIĄTKOWSKI Tadeusz (1902-1969). Trener (razem z Marianem Zimnalem) Oficerskiej Szkoły Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej (1926-1927). Zawodnik i działacz Szkoła Podchorążych w Warszawie (1924-1926) i Oficerska Szkoła Piechoty Ostrów Mazowiecka (1926-1927), zawodnik Garnizon Warszawski (1925), Reprezentacja Warszawy (1925). Pierwszy trener Maurice Baquet. Generał WP, I wojna światowa (1917-1918, 1 Brygada Lwowska, 5 Pułk Piechoty Legionowej walki o Lwów, Małopolskę), wojna polsko-rosyjska (1919-1920).
RUTKOWSKI-GOLDMAN Maciej (1890-1972). Zawodnik Orzeł Biały Warszawa (1921-1926, uczestnik pierwszego oficjalnego meczu polskiej drużyny rozegranego we Lwowie), reprezentacja Polski (1924, 2 mecze). Pierwszy trener Louis Amblard. Lekarz wojskowy w armii rosyjskiej i polskiej (1914-1920).
SKOTNICKI Wincenty (1893-1967). Przewodniczący Komisji Organizacyjnej Polskiego Związku Rugby (1925-1926), Polskiego Związku Rugby (1926-1928). Podpułkownik WP, uczestnik I wojny światowej (1914-1918) i wojny polsko-rosyjskiej (1919-1920). Armia Austro-Węgierska, Legiony Polskie (1914-1918).
SOKOŁOWSKI Władysław (1882-????). Propagator rugby w Polsce. Organizator pierwszego w kraju oficjalnego meczu rugby polskiej drużyny we Lwowie (1922), założyciel i trener Pogoni Lwów (1922). Podpułkownik piechoty WP, uczestnik I wojny światowej (1914-1918) i wojny polsko-rosyjskiej (1919-1920).
WAGNER Franciszek (1880-1974). Przewodniczący Warszawskiego Okręgowego Komitetu Rugby (1928), Komisji Organizacyjnej Polskiego Związku Rugby (1928-1930). Członek Komisji Rewizyjnej AZS Warszawa (1927-1930). Pułkownik WP, 58 austriacki Pułk Piechoty (1901-1918), uczestnik I wojny światowej, 1 Pułk Strzelców Podhalańskich Nowy Sącz (1919-1922).
ZIMNAL Marian (1901-1962). Zawodnik Oficerska Szkoła Piechoty i Szkoła Podchorążych Warszawa/Ostrów Mazowiecka (1924-1929), WKS Maraton Ostrów Mazowiecka (1929-1930). Pierwszy trener Maurice Baquet. Trener (razem z Maurice Baquetem, Kazimierzem Laskowskim i Tadeuszem Piątkowskim) Oficerska Szkoła Piechoty i Szkoła Podchorążych Warszawa/Ostrów Mazowiecka (1924-1929), Lechja Warszawa (1926), trener drużyny WKS Maraton Ostrów Mazowiecka (1929-1930). Członek Polskiego Związku Rugby (1926-1928). Pułkownik dyplomowany WP, członek POW, uczestnik obrony Lwowa, wojny polsko-rosyjskiej (1919-1920).
ŻERA Edmund (1899-1993). Zawodnik Orzeł Biały Warszawa (1921-1926, uczestnik pierwszego oficjalnego meczu polskiej drużyny rozegranego we Lwowie). Pierwszy trener Louis Amblard. Doktor, profesor, wybitny polski kardiolog, uczestnik wojny polsko-rosyjskiej (1919-1920).
Na zdjęciu z 1925 roku drużyny Oficerskiej Szkoły Sanitarnej i I Pułku Artylerii Przeciwlotniczej, obie z Warszawy
